ZAZALAR HAKKINDA KAYNAKLAR

Zazalar üzerine yazan ilk yabancının 1856 yılında Osmanlı Rus savaşında esir düşen Zazalardan öğrendiği dil ve halk hakkında bilgileri kayıt altına alan kişinin Peter Lerch olduğu söylenirdi.

 Zazaca kaynaklar ortaya çıktıkça daha sağlıklı bilgilere ulaşılıyor. Peter Lerch Zazalardan bahseden ilk yabancı değildir.

 Zaza milleti hakkında ilk bilgileri aktaran 1820 yılında geziye çıkan CI. Rich’tir. Zazalar bölgesinden geçmeyen Rich, Zazalar hakkında duyduklarını kayıt altına almıştır. Kulaktan duyma bilgileri aktaran Rich Zazalar hakkında anlattıklarının doğruluğu duyduklarının ne kadar doğru olduğuna bağlıdır. 

1820 yılında Zazaları zikretmesi, Avrupa ülkelerinde Zaza ve Zazaların bilinmesi Zaza tarihine not düşmesi gereken bir tarihsel bilgidir.

Dimli kelimesi kökeni nedir?Zazalar Zazaca’ya Zazaki veya Dimli demektedir. Peki, Dimli kelimesi nasıl oluştu. Zazaların Deylem bölgesinden yaşayan bir millettir. Dimli kelimesini Deylemle ilişkilendirilir. 

Ünlü bilim insanı Oskar Mann yazdığı kitabında Deylemi kelimesinde l ve m harfinin yer değiştirmesiyle Dimli kelimesi ortaya çıktığını yazar. Bu kitab 1928 yılında çıkan kitabında yazar. Fakat Oskar Mann’dan önce 1900 yılında Ermeni Antranig Dersim adlı kitabında bu teoriyi ortaya atmıştı.